Tuesday 21 August 2012

បង្កើត​អាស៊ាន​នៅ​ឆ្នាំ១៩៦៧ ដើម្បី​ជា​ខែល​ទប់ទល់​នឹង​មនោគមវិជ្ជា​កុម្មុយនិស្ត

ដោយ តាន់ ហ្សង់-ហ្វ្រង់ស្វ័រ
 
ថ្ងៃ​នេះ​ហ្សង់-ហ្វ្រង់ស័រ តាន់ បន្ត​លើក​ឡើង​អំពី​ភូមិសាស្រ្ត​នយោបាយ​នៃ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ត​ទៅ​ទៀត ដោយ​សូម​ផ្តើម​សិក្សា​ទៅ​លើ​សមាគម​ប្រជាជាតិ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ហៅ​កាត់​ថា​ អាស៊ាន។ កាល​ពី​៤៥​ឆ្នាំ​មុន គឺ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៦៧ អាស៊ាន​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង ដើម្បី​ជា​ខែល​ទប់ទបើ​ងាក​ក្រោយ ពិនិត្យ​មើល​ប្រវត្តិ​៤៥​ឆ្នាំ​របស់​សមាគម​ប្រជាជាតិ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ ហៅ​កាត់​ថា​អាស៊ាន គេ​នឹង​យល់​ច្បាស់​ភ្លាម​ថា ការ​ចាប់​បដិសន្ធិ​ឡើង​នៃ​អង្គការ​តំបន់​មួយ​នេះ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៦៧ ស្តែង​ឱ្យ​ឃើញ​នូវ​ភាព​ប្រេះឆា​ខ្លាំង​មែនទែន​នៃ​ភូមិភាគ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ សម័យ​នោះ។

នៅ​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ទី​៦០ មាន​អធិករណ៍​ស្មុគស្មាញ​ខ្លាំង​ណាស់ រវាង​បណ្តា​ប្រទេស​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ដែល​ជា​កោះ។ ជាក់​ស្តែង ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី​មាន​ទំនាស់​ជាមួយ​ប្រទេស​ឥណ្ឌូណេស៊ី ជុំ​វិញ​កោះ​បូរណេអូ(Bornéo) ហើយ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៦៣​ដែនដី​ប៉ែក​ខាង​ជើង​នៃ​កោះ​នេះ គឺ​ដែនដី​កាលីម៉ង់តង់(Kalimantan) បាន​ប្រកាស​ផ្តាច់​ខ្លួន​ទៅ​នៅ​ក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង​នៃ​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី ជាហេតុ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ខឹង​ច្រឡោត​តោតតូង​និង​ជាហេតុ​បាន​ ធ្វើ​ឱ្យ​សង្គ្រាម​ហៀប​តែ​នឹង​ផ្ទុះ​ឡើងម្តងៗ រវាង​ប្រទេស​ភាគី​ជម្លោះ​ទាំង​ពីរ​ទៀត​ផង។

ម៉្យាង​វិញ​ទៀត កាល​សម័យ​នោះ ក៏​មាន​ដែរ​ភាព​តានតឹង​រវាង​ម៉ាឡេស៊ី​និង​សិង្ហបុរី ពីព្រោះ​សិង្ហបុរី​ក្រោម​ការ​ដឹក​នាំ​របស់​លី គាន់យូ (Lee Kuan Yew) បាន​សម្រេច​ដើរ​ចេញ​ពី​សហព័ន្ធ​រួម​ម៉ាឡេស៊ី។ ក្រៅ​ពី​នេះ ម៉ាឡេស៊ី​ក៏​មាន​ទំនាស់​ជាមួយ​ហ្វីលីពីន​ដែរ​ជុំវិញ​ដែន​ដី​សាបាហ៍​(Sabah)​ ដែល​ឋិត​នៅ​ប៉ែក​ខាង​ជើង​នៃ​កោះ​បូរណេអូ​ពីព្រោះ​សាបាហ៍​បាន​ប្រកាស​ដាក់​ ខ្លួន​ឱ្យ​​នៅ​ក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង​របស់​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី។

ទន្ទឹម​នេះ កាល​សម័យ​នោះ អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ជា​សមរភូមិ​នៃ​សង្គ្រាម​ត្រជាក់ មាន​ន័យ​ថា វា​ជា​ទី​កន្លែង​ដ៏​ក្តៅ​គគុក​ជាង​គេ​បង្អស់​មួយ​នៃ​ជម្លោះ​មនោគមវិជ្ជា រវាង​សហរដ្ឋអាមេរិក សហភាព​សូវៀត និង​ចិន​ ជម្លោះ​មនោគមវិជ្ជា​ដែល​ស្តែង​ឡើង​តាម​រយៈ​សង្គ្រាម​នៅ​វៀតណាម។ សង្គ្រាម​​វៀតណាម ដែល​កាល​ណោះ​បាន​ផ្តើម​រីករាល​ដាល​ចូល​ទៅ​ដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា​និង​ឡាវ ពោល​គឺ​ពាសពេញ​ឥណ្ឌូចិន​តែ​ម្តង។ មិន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ ទ័ព​ព្រៃ​កុម្មុយនិស្ត​ក៏​មាន​សកម្មភាព​ខ្លាំង​ក្លា​ណាស់​ដែរ​នៅ​ប្រទេស​ ភូមា ថៃ ​ហ្វីលីពីននិង​ឥណ្ឌូណេស៊ី​ ឥណ្ឌូណេស៊ី​ជាទី​ដែល​ឧត្តមសេនីយ៍​ស៊ូហារតូ​(Suharto) បាន​វាយ​បង្ក្រាប​ក្នុង​ថ្លុក​ឈាម​ពួក​សកម្មជន​បក្ស​កុម្មុយនិស្ត ជាហេតុ​បាន​បណ្តាល​ឱ្យ​មាន​ស្លាប់​យ៉ាង​តិច​៥០០ ០០០​នាក់។

នៅ​ក្នុង​ស្ថានភាព​មួយ​ដ៏​អាសន្ន​បែប​នេះ បណ្តា​ប្រទេស​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ដែល​ឋិត​នៅ​ក្រោម​ឥទ្ធិពល​អាមេរិកាំង រួម​មាន​ថៃ ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី ឥណ្ឌូណេស៊ី និង​ហ្វីលីពីន ដែល​មាន​ជម្លោះ​ទឹកដី​រវាង​គ្នា​ត្រូវ​ប្រឈមមុខ​នឹង​ដំណោះស្រាយ​បញ្ហា​ពីរ៖ ទី​មួយ គឺ​ត្រូវ​ធ្វើ​យ៉ាងណា​កុំ​ឱ្យ​សង្គ្រាម​កើត​ឡើង​រវាង​ពួក​គេ​ រី​ឯ​ទី​ពីរ​គឺ​ត្រូវ​ពឹងពាក់​សហរដ្ឋអាមេរិក​ដើម្បី​ខ្ទប់​កុំ​ឥទ្ធិពល​ កុម្មុយនិស្ត​រីក​ធំធាត់​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ពួក​គេ​បាន។ អ៊ីចឹង​ហើយ​បាន​ជា​បណ្តា​ប្រទេស​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ទាំង​៥​របស់​អាមេរិក​នៅ​ អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ គឺ​ថៃ ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី​ ឥណ្ឌូណេស៊ី និង​ហ្វីលីពីន​បាន​សម្រេចចិត្ត​បង្កើត​អាស៊ាន​ឡើង​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៦៧។

មែន​ទែន​ទៅ នៅ​ឆ្នាំ​១៩៦៧នោះ ការ​ទប់ទល់​នឹង​មនោគមវិជ្ជា​កុម្មុយនិស្ត មិនមែន​ជា​គោលដៅ​ផ្លូវការ​ដែល​ចែង​នៅ​ក្នុង​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​រួម​របស់​ ប្រទេស​ស្ថានិក​អាស៊ាន​ទាំង​៥​ទេ។ គោលដៅ​ជា​ផ្លូវការ​ដែល​បាន​ចែង គឺ​បង្កើន​សហប្រតិបត្តិការ​សេដ្ឋកិច្ច​សង្គមកិច្ច​និង​វប្បធម៌​រវាង​បណ្តា​ ប្រទេស​សមាជិក​និង «បង្កើត​តំបន់​សន្តិភាព​មួយ​ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​លើ​សេរីភាព​និង​ អព្យាក្រិតភាព»។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ គេ​ត្រូវ​រង់​ចាំ​រហូត​ដល់​ឆ្នាំ​១៩៧៦ ទើប​ឃើញ​បណ្តា​ប្រទេស​សមាជិក​អាស៊ាន​ប្រញាប់​រួសរាន់​ផ្តល់​សន្ទុះ​ថ្មី​ដល់ ​អង្គការ​តំបន់​មួយ​នេះ។ ជាក់ស្តែង នា​ឱកាស​ជំនួប​កំពូល​អាស៊ាន​នៅ​បាលី​(Bali)​ឆ្នាំ​១៩៧៦ ប្រទេស​ថៃ ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី ហ្វីលីពីន និង​ឥណ្ឌូណេស៊ី​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​សន្ធិសញ្ញា​មិត្តភាព​និង​ សហប្រតិបត្តិការ​មួយ ដើម្បី​ពង្រឹង​សាមគ្គីភាព​រវាង​គ្នា នៅ​ចំពោះ​មុខ​ការ​គំរាមកំហែង​នៃ​បណ្តា​ប្រទេស​កុម្មុយនិស្ត​នៅ​ឥណ្ឌូចិន។ នៅ​ឆ្នាំ​១៩៧៦​ដដែល​នោះ អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន​អចិន្ត្រៃយ៍​មួយ​របស់​អាស៊ាន​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​នៅ​ យ៉ារការតា(Jakarta)​ប្រទេស​ឥណ្ឌូណេស៊ី។

មាន​មូលហេតុ​មួយ​សំខាន់​ដែល​បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​ប្រទេស​ស្ថាបនិក​ទាំង​ប្រាំ​ ផ្តល់​សន្ទុះ​ថ្មី​ដល់​អង្គការ​អាស៊ាន នោះ​គឺ​នៅ​ខែ​មេសា​ឆ្នាំ​១៩៧៥ កងទ័ព​កុម្មុយនិស្ត​វៀតណាម​ខាង​ជើង​បាន​ចូល​កាន់កាប់​ទីក្រុង​សៃហ្កុង​ (Saigon) កង​យោធា​កុម្មុយនិស្ត​ខ្មែរ​ក្រហម​បាន​ចូល​កាន់​កាប់​ទីក្រុងភ្នំពេញ និង​ចលនា​កុម្មុយនិស្ត​ប៉ាថេតឡាវ(Pathet Lao)​បាន​ឈ្នះ​សង្គ្រាម នៅ​ប្រទេស​ឡាវ។

បន្ទាប់​មក​ទៀត​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៧៩ អាស៊ាន​បាន​ប្រកាន់​ជំហរ​នយោបាយ​ច្បាស់​ជាង​មុន ក្រោយ​ពី​ប្រទេស​វៀតណាម​គាំទ្រ​ដោយ​សហភាព​សូវៀត បាន​ចូល​ឈ្លាន​ពាន​ប្រទេស​កម្ពុជា ផ្តួល​រំលំ​របប​ខ្មែរ​ក្រហម​ដែល​រណប​ចិន​កុម្មុយនិស្ត។ ជំហរ​នយោបាយ​របស់​អាស៊ាន​កាល​ណោះ គឺ​ឋិត​នៅ​ខាង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​នៅ​ខាង​ចិន​ដែល​បាន​ជួយ​គាំទ្រ​ខ្មែរ​ក្រហម​ក្នុង​សង្គ្រាម​ប្រឆាំង​នឹង ​របប​ហេង សំរិន​នៅ​កម្ពុជា​ដែល​ទ្រទ្រង់​ដោយ​វៀតណាម និង​សហភាព​សូវៀត។ គឺ​នៅ​ក្នុង​បរិបទ​នេះ​ហើយ ដែល​ប្រទេស​ថៃ​បាន​បើក​ដៃ​ឱ្យ​ខ្មែរ​ក្រហម​ប្រើប្រាស់​ទឹកដី​របស់​គេ​ទុក​ ធ្វើ​ជា​សមរភូមិ​ក្រោយ។ ទន្ទឹម​នេះ អាស៊ាន​បាន​ធ្វើ​ការ​គាប​សង្កត់​តាម​ផ្លូវ​ទូត​ដើម្បី​បង្ខំ​ឱ្យ​វៀតណាម​ដក​ ទ័ព​ចេញ​ពី​កម្ពុជា ។ គឺ​នៅ​ក្នុង​បរិបទ​នៃ​អ្វី​ដែល​គេ​ហៅ​ថា សង្គ្រាម​ឥណ្ឌូចិន​លើក​ទី​៣​នេះ​ហើយ ដែល​អាស៊ាន​បាន​ទទួល​ប្រទេស​ព្រុយណេ​ឱ្យ​ចូល​ជា​សមាជិក​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៨៤៕ ល់​នឹង​មនោគមវិជ្ជា​កុម្មុយនិស្ត។

Sunday 19 August 2012

Degrees ‘not worth the paper they're written on’ in Myanma

Spike in research publications, despite cuts

Student groups have vital role to play in universities and society

Legal challenge against new higher education law being prepared in Indonesia

Plagiarism controversy raises questions over academic integrity in Thailand

Universities propose shorter masters degrees to attract foreign students

Harvard leads world, China gains ground in 2012 ARWU ranking

អ្នកស្រាវជ្រាវ កែម ឡី ៖ «សិស្ស​៦៧%ឆ្លើយ​ថា​បាន​ចំណាយ​ប្រាក់​​សម្រាប់​ការប្រឡង​បាក់ឌុប»

ដោយ គី សុខលីម
 
ក្រុម​ជំនាញ​ស្រាវជ្រាវ​លើ​ដំណើរការ​ប្រឡង​បាក់ឌុប​ កាល​ពី​ដើម​ខែ​សីហា​នេះ​ នឹង​បង្ហាញ​លទ្ធផល​ស្រាវជ្រាវ​របស់​ខ្លួន​នៅថ្ងៃ​ចន្ទ​ស្អែក​ ព្រម​ទាំង​​ផ្ញើ​លទ្ធផល​ជូន​ទៅ​ក្រសួង​អប់រំ​នៅ​ចុង​សប្តាហ៍​ក្រោយ។ លទ្ធផល​អង្កេត​បាន​បង្ហាញ​ថា កូន​សិស្ស​ប្រឡង​បាក់​ឌុប​ចំនួន​៦៧%​បាន​ឆ្លើយ​ថា ពួកគេ​បាន​ចំណាយ​ថវិកា​សម្រាប់​ការ​ប្រឡង​នាពេល​កន្លងមក។

«កូនសិស្ស​ប្រឡង​បាក់ឌុប​ចំនួន​៧៨%​បាន​ឆ្លើយ​ថា ពួកគេ​អាច​ចម្លង​គ្នា​ទៅវិញ​ទៅមក​បាន​នៅ​ក្នុង​ថ្នាក់​ប្រឡង។ កូន​សិស្ស​៦៧%​បាន​ឆ្លើយ​ថា ពួកគេ​បាន​ចំណាយ​ប្រាក់​សម្រាប់​ការ​ប្រឡង​បាក់ឌុប»។ ទាំង​នេះ​គឺ​ជា​លទ្ធផល​អង្កេត​របស់ លោក កែម ឡី​ អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​សង្គម​សេដ្ឋកិច្ច​ឯករាជ្យ​ដែល​បាន​ធ្វើការ​អង្កេត​ជុំវិញ​ ភាព​មិន​ប្រក្រតី​លើ​ការ​ប្រឡង​បាក់ឌុប​កាល​ពី​ដើម​ខែ​សីហា​កន្លងមក​នេះ។ ការ​អង្កេត​របស់​លោក កែម ឡី​ បាន​ធ្វើ​ឡើង​ជា​មួយ​សិស្ស​ប្រឡង​បាក់ឌុប​ចំនួន​១៥៤​នាក់ ជាមួយ​សាស្រ្តាចារ្យ​មួយ​ចំនួន​តូច​និង​ជាមួយ​មាតា​បិតា​សិស្ស​មួយ​ចំនួន​ផង ​ដែរ។

លទ្ធផល​អង្កេត​លើ​ការ​ប្រឡង​បាក់ឌុប​ដែល​គ្រោង​នឹង​ចេញ​ផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃ​ចន្ទ​ ស្អែក​នេះ​ បាន​បញ្ជាក់​ថា កូនសិស្ស​ប្រឡង​បាក់ឌុប​បាន​ចំណាយ​ប្រាក់​ជា​មធ្យម​ចំនួន​៣០​ដុល្លារ​ ដើម្បី​អាច​​បើក​មើល​វិញ្ញាសា​ព្រាង​បាន។ កូន​សិស្ស​៩២​%​បាន​ឆ្លើយថា ពួកគេ​ជាអ្នក​មាន​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ប្រមូល​ប្រាក់​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ដើម្បី​យក​ ទៅ​ជូន​លោក​គ្រូ​អ្នកគ្រូ។ ​កូន​សិស្ស​បាន​ឆ្លើយ​ថា ការ​ប្រមូល​ប្រាក់​កាស​ជូន​លោកគ្រូ​អ្នកគ្រូ​នៅ​ពេល​ប្រឡង​បាន​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ វប្បធម៌​ទៅ​ហើយ។

ត្រង់​ចំណុច​នេះ លោក កែម ឡី អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​សង្គម​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​សម្តែង​ក្តី ​ព្រួយ​បារម្ភ​ខ្លាច​ទម្លាប់​នេះ​ក្លាយទៅ​ជា​វប្បធម៌​ដែល​ពិបាក​កែប្រែ​នា​ ពេល​អនាគត។

របាយការណ៍​ដដែល​បាន​លើក​ឡើង​ទៀត​ថា កូន​សិស្ស​២៥%​បាន​ឆ្លើយ​ថា ការ​ប្រឡង​បាក់ឌុប​នាពេលកន្លងមក​មិន​មាន​ភាព​យុត្តិធម៌​ទេ​ ក្នុង​ខណៈ​ពេល​ដែល​សិស្ស​៥០%​ផ្សេង​ទៀត​ថា មាន​ភាព​យុត្តិធម៌។ បើទោះបី​ជាមាន​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ថា មាន​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​ច្រើន​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ​ជុំ​វិញ​ការ​ប្រឡង​បាក់ឌុប​នោះ​ ប៉ុន្តែ​មន្រ្តី​ក្រសួង​អប់រំ​តែងតែ​បដិសេធ​​ទៅ​នឹង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ទាំង​ នោះ។

លោក​ អ៊ឹង​ ង៉ោហុក​ ប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​មធ្យម​សិក្សា​ចំណេះ​ទូទៅ​ ធ្លាប់​បាន​អះអាង​ថា​ ក្រសួង​អប់រំ​បាន​បូក​សរុប​ការ​វាយ​តម្លៃ​​រួច​រាល់​ហើយ ហើយថា​គ្មាន​បញ្ហា​អី្វ​កើត​ឡើង​ទេ។ ម៉្យាងវិញទៀត វា​គ្មាន​ផល​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​ដំណើរ​ការ​ប្រឡង​ឡើយ។ លោក​អះអាង​ថា ក្រសួង​អប់រំ​បាន​សន្និដា្ឋន​ថា ការ​ប្រឡង​ឆ្នាំ​នេះ​អាច​ទទួល​យក​បាន។

សូម​បញ្ជាក់​ថា របាយការណ៍​អង្កេត​លើ​ការ​ប្រឡង​បាក់ឌុប​នឹង​ត្រូវ​គេ​ផ្សព្វផ្សាយ​ជា​ សាធារណៈ​ចាប់​ពីថ្ងៃ​ចន្ទ​ស្អែក​និង​ផ្ញើ​ជូន​ក្រសួង​អប់រំ​នៅ​ក្នុង​ សប្តាហ៍​ក្រោយ​នេះ​ដែរ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏​លោក កែម ឡី បាន​បញ្ជាក់​ទៀត​ថា ប្រសិន​បើ​គេ​វាយ​តម្លៃ​ជារួម​ ការ​ប្រឡង​បាក់​ឌុប​នៅ​ឆ្នាំ​នេះ​មាន​ការ​រឹត​បន្តឹង​ល្អ​ជាង​ឆ្នាំ​មុនៗ៕
 

Wednesday 15 August 2012

Letter to the editor (Academic Fraud in Cambodia)

The 2024 Workshops for Foreign Confucius Institute Directors on June 13-21, 2024 at Sichuan Province, China

My sincere thanks and gratitude go to my respectful Rector, H.E. Sok Khorn , and the Chinese Confucius Institute Director, Prof. Yi Yongzhon...