For many, it’s a matter of degrees

Shane Worrell with additional reporting by Chhay Channyda
Tuesday, 03 January 2012 

Corruption, funding shortages and an obsession with profit are plaguing the quality of university education in Cambodia, students say, driving them overseas in search of master’s and PhD programs.

If the government hopes to keep its best and brightest at home, it must resolve these issues and build a world-class university system from within, said Sim Socheata, one of three Cambodians on scholarship at the University of Melbourne, Australia, who spoke to the Post about their frustrations with Cambodian education.

“It is time for Cambodians to start researching, analysing, drawing conclusions and suggesting what needs to be done . . . Up until now, this has been largely left to external advisers,” said the 29-year-old, who is studying for her master’s in public health.

Obstacles hindering Cambodia’s higher education system include low salaries for teachers – which force them into second jobs – a lack of materials and equipment and a “mushrooming” of the private system, which has encouraged a focus on profit over quality, and flooded the labour market with graduates who can’t find work in their field, she said.

Men Nimmith, 42, moved to Australia to study for a PhD in law in a quest to do the “bigger and better things” he believes are impossible with only a Cambodian degree.

“Higher education in Cambodia has lower quality and very limited facilities. For example, poor library and teaching/learning techniques,” he said.

But Cambodian students suffer not because the government cannot afford to properly fund education, but because it chooses not to, he said.

“[The government is] spending too little on the education sector, and too much on the military,” he said, adding that rampant corruption also takes a toll.

In the place of quality learning, a system of “ceremonial education”, in which bribes are paid for degrees, is flourishing, Men Nimmith said.

“It is dangerous that several of the universities are very powerful and active in selling diplomas. It is frightening,” he said, declining to name specific universities.

Mak Ngoy, director general of higher education at the Ministry of Education, denies such corruption exists and said such beliefs have arisen from “confusion”.

“There is no such issue. Those who don’t study or go to school, we will not give degrees. There is no buying of degrees in Cambodia,” he said.

“The concept of private university tuition fees started in 1997. So it’s not buying a degree. It is just a study tuition fee. People may be confused by this.”

Khim Keovathanak, 37, from Phnom Penh, is studying for a PhD in health systems in Melbourne and spends his holiday teaching at the Royal University of Phnom Penh.

Cambodia’s system lacks rules, regulations and uniformity, which results in students not being taught “the basics” of university, such as meeting deadlines and avoiding plagiarism, he said.

“The teachers are being constrained in terms of doing their job properly. They are not being paid enough and are in environments not conducive to their work,” he said.  “They have to provide for a family, so they have to do other jobs.”

The UNDP-funded Human Capital Report, released in August, voices similar concerns.

“In most cases, students graduating from university with degrees in management, accounting and business administration were found to be lacking in the essential skills and practical experience required for employment in the field for which they were supposed to be qualified,” the report says.

Scoping Study: Research Capacities of Cambodia’s Universities, commissioned by the Development Research Forum in Cambodia and released last year, examines 15 universities, public and private, and concludes that research is lacking, due partly to a “missing generation of academics in the immediate post-conflict era”, but exacerbated by inadequate funding and professional development of staff.

“There is a relative absence of any government budget allocation for research activities in public universities,” it said. “Salaries remain low [and] lecturers tend to take up part-time teaching at a number of other institutions.”

The report recommends universities develop research, form partnerships with civil society groups, state agencies and the private sector, and establish long-term goals.

Mak Ngoy cannot say how much money the government invests in education because he is “not in charge of it”, but he defends the funding put into universities.

“The education sector receives much more than other sectors. I have no figure, but I know it’s a lot . . . We (also) have support from donors and development partners.

“The Cambodian government regards the education sector as a priority and always increases money for it from one year to another,” he said.

Public university teachers earn at least US$100 per month plus between $2.30 for each hour of actual teaching, but if their universities offer additional private classes, teachers can earn more than $500 per month, Mak Ngoy said.

As to why teachers are taking second or third jobs, “it’s better to ask them”.

Cambodia’s higher education sector, which comprises 97 institutions, 38 of them public, has come a long way since the 1990s, when only students who won scholarships could study, Mak Ngoy said.

“We did not have full peace until 1998. So we have had 13 years to build the education system, and we have seen an increase in both quality and quantity.”

About 10 employers the Post spoke to, including phone companies, NGOs and banks, said experience is the most important thing they look for in jobseekers, followed by education.

One Phnom Penh-based technology company told the Post it prefers graduates who have studied in other countries, preferably Japan, the US or Australia, because they have “more advanced skills”.

However, this is not something the company mentions in job descriptions or interviews, so it asked not to be named.

Mak Ngoy acknowledges that many students want to study in countries such as Japan and Australia.

“[But these] are developed countries, so development means that everything is better, including the education system. [However] paying to study at university here is not too expensive, [and] we give more than 5,000 students per year a scholarship.”

Ek Tha, spokesman for the Press and Quick Reaction Unit of the Council of Ministers, said the government is looking to countries such as the US, Canada and Australia for ways to improve.

“Those governments heavily invest in education, and this is why Cambodia wants to improve its quality of education by calling for investment in education. We want our children and students to obtain higher education [here] like students overseas.”

While Cambodia’s students wait for this change, Sim Socheata said they also need to take responsibility for their learning.

“How serious do Cambodian students commit to reading books other than the required course books?” she asked.

“We need to promote the culture of reading among our generations, as through reading we begin to acquire broader knowledge outside what we learn through the system.”

មេធាវីថា​ខៀវសំផន​អនុវត្ត​តាមនិក្ខេបបទ​លោក

Thursday, 16 February 2012 12:03
 Written by Bridget Di Certo

ភ្នំពេញៈ លោក ខៀវ សំផន អតីត​ប្រមុខរដ្ឋ​នៃរបប​ខ្មែរក្រហម​បាន​ងប់ងុល​ក្នុង​ការអនុវត្ត​នយោបាយ​ សេដ្ឋកិច្ច​ជ្រុលនិយម ក្នុង​និក្ខេបបទ​ថ្នាក់​បណ្ឌិត​របស់​លោក។ នេះបើ​តាម​មេធាវី​ដើមបណ្តឹង​រដ្ឋប្បវេណី​បាន​អះអាង ម្សិល​មិញ​។
មេធាវី​ដើម​បណ្តឹង​រដ្ឋប្បវេណី​បាន​ខិតខំ​បង្ហាញថា និក្ខេបបទ​លោក ខៀវ សំផន ពី​ឆ្នាំ ១៩៥៨ ស្តីពី​សេដ្ឋកិច្ច និង​អភិវឌ្ឍ​ឧស្សាហកម្ម​កម្ពុជា គឺជាគំរូ​បង្ខំប្រជាជន​ឲ្យធ្វើការ​ក្នុងរបបខ្មែរ​ក្រហម​ដែលត្រូវបាន​ចាត់ជា​ ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ប្រឆាំង​មនុស្សជាតិ និង​ការគាំពារ​ការធ្វើឲ្យ​ប្រជាជន​ក្លាយជា​ទាសករ។

លោក Olivier Bahougne មេធាវី​ដើម​បណ្តឹង​រដ្ឋប្បវេណី​បាន​ប្រាប់​តុលាការថា៖ «ខៀវ សំផន បាន​ប្តេជ្ញា​យ៉ាងងប់​ក្នុងការ​អនុវត្ត​ខ្លឹមសារ​និក្ខេបបទ​របស់ខ្លួន​»។
សប្តាហ៍​នេះ ព្រះរាជអាជ្ញា និង​ដើម​បណ្តឹង​រដ្ឋប្បវេណី​បាន​សង្កត់​ធ្ងន់​លើ​ឯកសារ​ដែល​ចាត់ទុកថា ពាក់ព័ន្ធនឹង​ប្រវតិ្តសាស្រ្ត​របស់​ខ្មែរ​ក្រហម មុនពេល​ពួកគេ​កាន់កាប់​ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី​១៧ ​មេសា១៩៧៥ និង​មុន​ការជម្លៀស​ប្រជាជនចេញ​ពីទីក្រុង​ក្រោយមក ដែល​ជាកម្មវត្ថុ​សំខាន់​នៃ​ការជំនុំជម្រះ​ខ្នាត​តូច​ដំបូងនៃ​សំណុំ​រឿង ០០២ នេះ ​ប្រឆាំងនឹង​មេដឹកនាំ​ជាន់ខ្ពស់ របបនេះ៣នាក់​ដែលនៅ​រស់។
មេធាវី​ការពារ​លោក ខៀវ សំផន លើកឡើង​ពីបញ្ហា​ធ្ងន់ធ្ងរ​នៃ​ការបកប្រែ ទាក់ទង​នឹង​ឯកសារ​របស់​សហ​ព្រះរាជ​អាជ្ញា។

លោក​បញ្ជាក់​ថា៖ «​ការបកប្រែ​ឯកសារ​នេះ​មានបញ្ហា​ធ្ងន់ធ្ងរ​ទាក់ទង​ព្រះ​កិត្តិនាម​អតីតព្រះ​ មហាក្សត្រ​»។ លោកថា សំណៅ​បកប្រែ​ហាក់​ពាក់ព័ន្ធនឹង​សម្តេចឪ នៅក្នុង​ការបញ្ជា​ឲ្យសម្លាប់​មេដឹកនាំ​ខ្មែរ​ក្រហម​លោក ហូ នឹម និង​ហូ យន់ ក្នុងឆ្នាំ​១៩៧៧៕ TK

គុណភាព​និស្សិត​ខ្មែរ​នៅ​មាន​កម្រិត

Thursday, 08 March 2012 12:13
Written by Cassandra Yeap

ភ្នំពេញៈ ប្រព័ន្ធ​អប់រំ​របស់​កម្ពុជា មិន​ទាន់​បង្កើត​នូវ​ប្រភេទ​និស្សិត​បញ្ចប់​ការ​សិក្សា​ត្រឹមត្រូវ  មាន​ជំនាញ​គ្រប់​គ្រាន់ ដើម្បី​បំពេញ​តាម​តម្រូវ​ការ​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​ឡើយ​ទេ​។ នេះ​បើ​យោង​តាម​របាយការណ៍​មួយ​ដែល​ចេញ​ដោយ​ធនាគារ​ពិភព​លោក កាល​ពី​សប្តាហ៍​មុន។

របាយការណ៍​ដែល​មាន​ចំនួន​ ២២២ ទំព័រ ដាក់​ចំណង​ជើង​ថា​«ដាក់​ការ​អប់រំ​ឧត្តម​សិក្សា​ឲ្យ​ត្រូវ​កន្លែង​ការ​ងារ ជំនាញ​ និង​ការ​ស្រាវជ្រាវ​សម្រាប់​ភាព​រីក​ចម្រើន​នៅ​អាស៊ី​បូព៌ា​» បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា «គម្លាត​គុណ​ភាព​មាន​លក្ខណៈ​ខ្លាំង​ឡើង ជា​ពិសេស​ក្នុង​វិស័យ​កម្មន្ត​សាល​របស់​កម្ពុជា» ហើយ​ការ​អប់រំ​នៅ​សាកល​វិទ្យាល័យ មាន​ចំនួន​ច្រើន​ ប៉ុន្តែ​សមត្ថភាព​បម្រើ​ការងារ​របស់​និសិត្ស​បញ្ចប់​ការ​សិក្សា​ទាំង​ នោះ​នៅ​មាន​កម្រិត​ទាប​។ របាយការណ៍​បាន​បង្ហាញ​ថា កម្ពុជា​ត្រូវ​ការ​ធ្វើ​កម្មវិធី​សិក្សា​ថ្នាក់​ឧត្តម​សិក្សា​របស់​ខ្លួន ​ បើ​មិន​ដូច្នោះ​ទេ នឹង​ប្រឈម​មុខ​ទៅ​នឹង​និស្សិត​គ្មាន​ការ​ងារ​ធ្វើ​ និង​ការ​ខ្វះ​ខាត​មិន​អាច​បំពេញ​បាន​តាម​តម្រូវ​ការការ​ងារ ក្នុង​វិស័យ​កម្មន្ត​សាល៕

[University of] Battambang lecturers in graft claim

FRIDAY, 28 JANUARY 2011

By MOM KUNTHEAR

Phnom Penh Post

About 20 lecturers at Battambang University (pictured) have accused Dean Touch Visal Sok, of corruption and partisanship in the management of the school.

Chhim Kimly, 37, a lecturer at the university who says she has been suspended from her post, said yesterday that a majority of the lecturers don’t support the dean’s leadership and further accuse him of mismanaging school funds and showing favouritism in the assignment of teaching schedules.

“The dean suspended me from teaching for nearly two years because I disagreed with his leadership,” Chhim Kimly said. She added that the dean has refused to provide details of how university funds are used.

“When we ask how school funds are being administered, he just says that money is being spent for the development of the university, but we don’t see any development.”

Another teacher who spoke on condition of anonymity said that teachers filed a complaint with the Ministry of Education in October but have yet to receive an official response.

The teacher said that lecturers who support the dean get to teach 20 to 30 classes per term, while those who don’t are assigned only one or two, thereby affecting their income. He said teachers have also been warned not to speak to the media.

“I want the Ministry of Education to remove this dean from the university and the Anticorruption Unit to investigate the case,” he said, adding that teachers also plan to file a complaint to Prime Minister Hun Sen’s cabinet.

Touch Visal Sok said on Wednesday that the accusations against him were unfounded.

“[Teachers] say something bad in order to damage the reputation of this famous school, which is managed by me,” he said, adding that he has no fear of the accusations because he has done nothing wrong.

Nea Sophan, who identified himself as manager of the staff department at the Ministry of Education, said yesterday that he received the lecturers’ complaint and was working on it.

“The ministry is investigating these claims,” he said.

Graduates not up to scratch: report

Written by Cassandra Yeap ( The Phnom Penh Post)
Thursday, 08 March 2012 

“Cambodia still has an unbalanced disciplinary structure: 66 per cent of students graduating in social sciences, business, or law, whilst most university graduates (are) going into technical and professional occupations,” he said.

More science and technology graduates are needed, to fuel innovation, job creation and faster economic development, he added.

The government had introduced a number of measures in response, including the National Training Board to oversee technical vocational education and training, he said.

The report also flags the disparity of ethnic minorities in accessing tertiary education as “most apparent” in Cambodia of all the East Asian nations.

The Khmer majority dominated tertiary enrollment by a ratio of eight to one, and their completion rates were significantly higher than minorities.

Females also suffer from inequity in access to tertiary education, but not as acutely as ethnic minorities and those in the lower income quintile, the report says .

However, poor English skills was not the number one obstacle to working with graduates here, unlike Cambodia’s neighbours, where a lack of English was the top hinderance, the report states.

និស្សិត​សាលា​ច្បាប់​ប្រតិកម្ម​ទៅ​នឹង​ការ​​កំណត់​ប្រធានបទ​សារណា

ដោយ ខែ សុណង 

LAW STUDENTS REACTED WITH THESIS TOPICS PROHIBITED BY  UNIVERSITY (RULE)

http://www.rfa.org/khmer/indepth/topics_for_writing_memoir_limited-03092012234749.html 

SOURCE: RADIO FREE ASIA  MARCH 10, 2012 

ដោយ ខែ សុណង

និស្សិត​ដែល​កំពុង​សិក្សា​នៅ​សាកល​វិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​នីតិសាស្ត្រ និង​វិទ្យាសាស្ត្រ​សេដ្ឋកិច្ច រាជធានី​ភ្នំពេញ បាន​សម្ដែង​ការ​មិន​ពេញ​ចិត្ត​ចំពោះ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​នៃ​សាកល​វិទ្យាល័យ​នេះ ដែល​ហាម​មិន​ឲ្យ​យក​ប្រធានបទ​មួយ​ចំនួន​មក​សរសេរ​សារណា​បញ្ចប់​ថ្នាក់​ បរិញ្ញាបត្រ​ឆ្នាំ​ទី​៤។
ក្រុម​និស្សិត​ទាំង​នោះ​បាន​ថ្លែង​ថា នេះ​ជា​ការ​រឹត​ត្បិត​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​ពួកគេ ដែល​គេ​ចង់​ធ្វើ​អ្វី​មួយ​ឲ្យ​ស្រប​ទៅ​តាម​បញ្ហា​ដែល​កំពុង​កើត​មាន​នៅ​ ក្នុង​សង្គម​បច្ចុប្បន្ន។

និស្សិត​ផ្នែក​ច្បាប់​ដែល​ចាប់​ផ្ដើម​ធ្វើ​សារណា​បញ្ចប់​ថ្នាក់​ បរិញ្ញាបត្រ​ឆ្នាំ​ទី​៤ នៃ​សាកល​វិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​នីតិសាស្ត្រ និង​វិទ្យាសាស្ត្រ​សេដ្ឋកិច្ច ឬ​ហៅ​កាត់​ថា រូល (RULE) ស្ថិត​នៅ​សង្កាត់​បឹងត្របែក ខណ្ឌ​ចំការមន រាជធានី​ភ្នំពេញ បាន​ចាត់​ទុក​ថា ការ​ហាម​មិន​សិស្ស​សរសេរ​ប្រធានបទ​មួយ​ចំនួន​របស់​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​សាលា​គឺ​ជា ​រឿង​មួយ​គួរ​ឲ្យ​ភ្ញាក់ផ្អើល។
និស្សិត​ដែល​សាលា​មិន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​សរសេរ​សារណា​នោះ គឺ​ជា​និស្សិត​ដែល​រៀន​ពូកែ​មាន​ចំណាត់​ថ្នាក់​លេខ​១ ដល់​លេខ​៥។

និស្សិត​ផ្នែក​ច្បាប់​ម្នាក់​ដែល​កំពុង​សរសេរ​សារណា បាន​ថ្លែង​ថា ពួកគាត់​មាន​ការ​ងឿងឆ្ងល់​ចំពោះ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​សាលា​ដែល​បាន​ហាមប្រាម​ ប្រធានបទ​ខ្លះ ដែល​ជា​បញ្ហា​បច្ចុប្បន្នភាព​ដែល​សិស្ស​កំពុង​ចាប់​អារម្មណ៍​ច្រើន។

យុវជន​រូប​នេះ​បាន​បន្ត​ថា ថ្នាក់​ដឹកនាំ​សាលា​មិន​គួរ​រារាំង​និស្សិត​មិន​ឲ្យ​ជ្រើសរើស​ប្រធានបទ​ សម្រាប់​សរសេរ​សារណា​នោះ​ទេ ហើយ​អាច​ជា​ការ​បន្ទច់បង្អាក់​គំនិត​របស់​ពួកគេ៖ «វា​មាន​ច្រើន ប៉ុន្តែ​ក្នុង​នោះ​វា​មាន ២​ប្រធានបទ​ដែល​ចាប់​អារម្មណ៍​ជាង​គេ ហើយ​គេ​អត់​ឲ្យ​សរសេរ​ទី១ ទាក់ទង​វិស័យ​ការងារ ហើយ​មួយ​ទៀត​ទាក់ទង​ការ​ដោះស្រាយ​វិវាទ​ដីធ្លី ដែល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​វា​ជា​បញ្ហា​មួយ​ដែល​កើត​ឡើង​យ៉ាង​ក្ដៅ​គគុក​នៅ​ក្នុង​ ប្រទេស​របស់​យើង។ អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​ចង់​សរសេរ​គឺ​បាន​រឹតត្បិត​ខ្ញុំ​អត់​ឲ្យ​សរសេរ ...។ ហើយ​សម្រាប់​ខ្ញុំ​ទៀត​សោត មុខវិជ្ជា​ច្បាប់​ភូមិបាល គឺ​ខ្ញុំ​អត់​បាន​រៀន មិន​មែន​គេ​មិន​ឲ្យ​ត្រឹម​តែ​សរសេរ​ទេ ប៉ុន្តែ​គេ​អត់​ឲ្យ​ខ្ញុំ​រៀន​ទៀត។ អ៊ីចឹង​នេះ​ឯង​វា​ជា​ចម្ងល់​សម្រាប់​ខ្ញុំ ពីព្រោះ​នៅ​ពេល​ដែល​ខ្ញុំ​ទៅ​ធ្វើ​ការ​មិនមែន​មាន​ន័យ​ថា ខ្ញុំ​អត់​ធ្វើការ​លើ​ជំនាញ​ហ្នឹង​ទេ»។
និស្សិត​ផ្នែក​ច្បាប់​ម្នាក់​ទៀត ក៏​មាន​ការ​យល់​ឃើញ​ប្រហាក់ប្រហែល​គ្នា​ដែរ៖ «ខ្ញុំ ​គិត​ថា មនុស្ស​យើង​ទាំង​អស់​មាន​គំនិត​ផ្សេងៗ​ពី​គ្នា ប្រធានបទ​ដីធ្លី​មែន​តែ​វា​មាន​បញ្ហា​ច្រើន។ ឧទាហរណ៍​ដូចជា​ខ្ញុំ​មួយ​អ៊ីចឹង ខ្ញុំ​មាន​គំនិត​ទាក់ទង​នឹង​ដីធ្លី​ដែរ តែ​ខ្ញុំ​ធ្វើ​ប្រធានបទ​មួយ​ផ្សេង​អ៊ីចឹង​ទៅ ហើយ​ក៏​ម្នាក់​ទៀត​គាត់​ដីធ្លី​ដែរ តែ​គាត់​ធ្វើ​រឿង​ផ្សេង។ អ៊ីចឹង​មុម​ផ្សេងៗ​គ្នា​យក​មក​និយាយ​អាច​ថា វា​បំពេញ​ឲ្យ​គ្នា​ម្នាក់​បន្ដិចៗ​ទៅ​វា​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រធានបទ​នោះ​កាន់​តែ ​ល្អ។ ការ​សរសេរ​ហ្នឹង​ខ្ញុំ​គិត​ថា បើក​ទូលាយ ព្រោះ​ក្នុង​ការ​សិក្សា​មិន​គួរ​ណា​រឹតត្បិត។ ឧទាហរណ៍​ថា បើ​យើង​រៀន​គឺ​មាន​មុខវិជ្ជា​យើង​តម្រង់​ទិស​មក​អ៊ីចឹង សិស្ស​យើង​ត្រូវ​តែ​រៀន​មុខវិជ្ជា​តម្រង់​ទិស ប៉ុន្តែ​បើ​យើង​សរសេរ​សារណា គឺ​ភាគ​ច្រើន​យើង​ត្រូវ​ទៅ​រក​ប្រធានបទ​ដែល​យើង​ត្រូវ​ការ ឬ​យើង​គិត​ថា​សំខាន់។ តែ​ដល់​ពេល​សាលា​គាត់​អត់​ឲ្យ​ធ្វើ​អ៊ីចឹង​មាន​អារម្មណ៍​ថា​អត់​អស់​ចិត្ត»។

នៅ​ក្នុង​សេចក្ដី​ជូន​ដំណឹង​របស់​សាកល​វិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​នីតិសាស្ត្រ និង​វិទ្យាសាស្ត្រ​សេដ្ឋកិច្ច កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១២ បាន​សរសេរ​ថា និស្សិត​ឆ្នាំ​ទី​៤ ថ្នាក់​បរិញ្ញាបត្រ​នីតិសាស្ត្រ និង​រដ្ឋបាល​សាធារណៈ ក្នុង​ឆ្នាំ​សិក្សា ២០១១​-២០១២ ដែល​ត្រូវ​សរសេរ​សារណា​នោះ មាន​ប្រធានបទ​ចំនួន ១៤​មិន​ត្រូវ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​យក​មក​សរសេរ​ឡើយ។

ក្នុង​នោះ​មាន​ដូចជា៖ ១. បញ្ហា​គ្រឿង​ញៀន​ក្នុង​សង្គម ២. ការ​រៀបចំ​និង​ការ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៃ​កាកបាទ​ក្រហម​កម្ពុជា ៣. គោលការណ៍​និង​នីតិវិធី​ដោះស្រាយ​វិវាទ​ដីធ្លី​នៅ​ក្នុង​ព្រះរាជាណាចក្រ​ កម្ពុជា ៤. សមត្ថកិច្ច​ដោះស្រាយ​វិវាទ​ដីធ្លី​ក្នុង​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា ៥. ផលប្រយោជន៍​ទីផ្សារ​មូលបត្រ​នៅ​កម្ពុជា ៦. ការ​បង្ការ​និង​ការ​ដោះស្រាយ​វិវាទ​ការងារ ៧. មជ្ឈត្តការ​ពាណិជ្ជកម្ម​និង​មជ្ឈត្តការ​វិវាទ​ការងារ​នៅ​ព្រះរាជាណាចក្រ​ កម្ពុជា ៨. និយ័ត​ករ​ទីផ្សារ​មូលបត្រ ៩. ការ​បោះផ្សាយ​លក់​មូលបត្រ​មហាជន ទី​១០. ដំណើរការ​បោះផ្សាយ​លក់​មូលបត្រ​ជា​សាធារណៈ​របស់​សហគ្រាស​សាធារណៈ​នៅ​កម្ពុជា ១១. ក្រុមហ៊ុន​មូលបត្រ ១២. ការ​បោះផ្សាយ​លក់​មូលបត្រ​កម្មសិទ្ធិ​ជា​សាធារណៈ​ជា​លើក​ដំបូង ១៣. ការ​ចុះ​បញ្ជី​ក្រុមហ៊ុន​ពាណិជ្ជកម្ម និង​ទី​១៤. ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ដែល​មាន​ឥទ្ធិពល​លើ​មូលបត្រ។

ឆ្លើយតប​ទៅ​នឹង​ចម្ងល់​ពី​ការ​កំណត់​ប្រធានបទ​ក្នុង​ការ​សរសេរ​សារណា​នេះ ប្រធាន​ការិយាល័យ​ស្រាវជ្រាវ​នៃ​សាកល​វិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​នីតិសាស្ត្រ និង​វិទ្យាសាស្ត្រ​សេដ្ឋកិច្ច លោក គង់ សាផន បាន​ពន្យល់​ថា អ្វី​ដែល​សំខាន់​នោះ គឺ​ជៀសវាង​ការ​សរសេរ​ជាន់​គ្នា​ទៅ​នឹង​សិស្ស​ជំនាន់​មុនៗ។ លោក​បញ្ជាក់​ថា ប្រធានបទ​មួយ​ចំនួន​និស្សិត​ពិបាក​ក្នុង​ការ​ស្រាវជ្រាវ​ដោយ​ពុំ​មាន​ កិច្ចសហការ​ពី​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ។
លោក គង់ សាផន បញ្ជាក់​ទៀត​ថា ការ​សម្រិត​សម្រាំង​ដក​ប្រធានបទ​មួយ​ចំនួន​ចេញ​នោះ ពុំ​មាន​ហេតុផល​នយោបាយ ឬ​ជា​ការ​កំណត់​ពី​ក្រសួង​អប់រំ ហើយ​ក៏​គ្មាន​ស្ថាប័ន​ណាមួយ​ជ្រៀតជ្រែក​នោះ​ដែរ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ សាលា​បាន​គិត​អំពី​ផលប្រយោជន៍​របស់​និស្សិត។
លោក គង់ សាផន៖ «ជាពិសេស​បំផុត​គ្រឿង​ញៀន​នេះ ចេះ​គិត​ថា ពិបាក​ណាស់ ទី​១ គ្រូ​សាលា​ច្បាប់​យើង​រៀន​តែ​បទល្មើស​ព្រហ្មទណ្ឌ​គ្រឿង​ញៀន។ បញ្ហា​គ្រឿង​ញៀន​ច្បាស់​លាស់​ហ្មង គឺ​អត់​មាន​គ្រូ​ណែនាំ​ទេ តិចតួច​ណាស់។ ហើយ​យើង​ចេះ​តែ​អនុញ្ញាត​ទៅ តែ​ដល់​យូរៗ​ទៅ​អត់​ឃើញ​អី​សំខាន់ ក៏​យើង​ផ្អាក​សិន យើង​គិត​ថា ឥឡូវ​អ៊ីចេះ​បើ​គិត​ថា ឲ្យ​ចុះ​ទៅ ទី​១ ទៅ​អាជ្ញាធរ​គ្រឿង​ញៀន​ដើម្បី​រក​ព័ត៌មាន រក​ទិន្នន័យ ហើយ​រក​ម៉េច​បាន​បើ​ឥឡូវ​កំពុង​មាន​បញ្ហា​អ៊ីចឹង? យើង​និយាយ​ឲ្យ​ខ្លី​ទៅ នៅ​ក្រសួង​មហា​ផ្ទៃ និស្សិត​ដែល​ចប់​គឺ​យំ​ទាំងអស់។ ទី​១ ការ​ចេញ​ចូល​ក៏​ពិបាក ការ​ផ្ដល់​ឯកសារ​ឲ្យ​គ្នា​ក៏​ពិបាក ការ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ក៏​អត់​សូវ​មាន។ ក្រសួង​គេ​អត់​សូវ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ជាមួយ​យើង​ទេ ទោះ​បី​ជា​មាន​អនុក្រឹត្យ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​យ៉ាង​ម៉េច​ក៏​ដោយ​ឯកសារ​សំងាត់​ ទាំង​អស់»។
ប្រធាន​អង្គការ​កម្មវិធី​អភិវឌ្ឍន៍​ធនធាន​យុវជន ហៅ​កាត់​ថា YRDPលោក ជាង សុខា មាន​មតិ​ថា ហេតុផល​នៃ​ការ​បកស្រាយ​ដែល​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​សាលា​អះអាង​នេះ ហាក់​ពុំ​ទាន់​មាន​លក្ខណៈ​សមស្រប​នៅ​ឡើយ។ លោក​ថា​ការ​ដែល​និស្សិត​មាន​សិទ្ធិ​ទូលំទូលាយ​ក្នុង​ការ​ជ្រើសរើស​ប្រធានបទ​ ដែល​ខ្លួន​ស្រលាញ់ ពេញ​ចិត្ត​យក​មក​សរសេរ​នោះ គឺ​នាំ​ឲ្យ​និស្សិត​មាន​ការ​ចាប់​អារម្មណ៍​ខ្លាំង​ក្នុង​ការ​ស្រាវជ្រាវ និង​សរសេរ​បាន​ល្អ។

លោក គង់ សាផន៖ «វា​ជា​ហេតុផល​របស់​សាលា។ ប៉ុន្តែ​បើ​ខ្ញុំ​ស្ដាប់​ទៅ ហេតុផល​ហ្នឹង​ក៏​វា​មិន​មាន​លក្ខណៈ​សមរម្យ​សម្រាប់​ដាក់​កំហិត​សេរីភាព​ សម្រាប់​ការ​ជ្រើសរើស​ប្រធានបទ​ទេ ព្រោះ​វា​ទាមទារ​ឲ្យ​សាលា​ហ្នឹង​ជួយ​ប្រកាស​ធ្វើ​ម៉េច​ឲ្យ​ស្ថាប័ន​ ពាក់ព័ន្ធ​ហ្នឹង​មាន​ការ​សហការ​ជាមួយ​និស្សិត​របស់​យើង​ក្នុង​ការ​សរសេរ​ សារណា ឬ​ក៏​អី​ហ្នឹង។ នេះ​មិនមែន​ជា​ប្រយោជន៍​របស់​និស្សិត​យើង​ទេ គឺ​ជា​ប្រយោជន៍​រួម​របស់​សង្គម​នៅ​ពេល​ដែល​និស្សិត​យើង​បាន​ធ្វើ​ការ​សិក្សា ​ស្រាវជ្រាវ​រក​ឃើញ​អំពី​មូលហេតុ ហើយ​មាន​អនុសាសន៍​ដល់​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​សុទ្ធ​តែ​ជា​រឿង ​ល្អ​ទាំង​អស់ គឺ​ជួយ​ឲ្យ​សង្គម​មាន​យុទ្ធសាស្ត្រ​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា ទោះ​បី​បញ្ហា​គ្រឿង​ញៀន​ក្ដី បញ្ហា​ដីធ្លី​ក្ដី​សុទ្ធ​តែ​ជា​រឿង​ល្អ​ហើយ»។
ក្រៅ​ពី​មុខវិជ្ជា​ច្បាប់ និស្សិត​ដែល​បញ្ចប់​ឆ្នាំ​សិក្សា​២០១១-​២០១២ លើ​មុខ​ជំនាញ​ដូចជា សេដ្ឋកិច្ច គណនេយ្យ ធនាគារ និង​ផ្នែក​ព័ត៌មាន​វិទ្យា ក៏​ត្រូវ​បាន​សាលា​កំណត់​ប្រធានបទ​ហាម​សរសេរ​មួយ​ចំនួន​ដូច​គ្នា​ដែរ ទាក់ទង​នឹង​ប្រធាន​ជម្លោះ​ដីធ្លី​នៅ​កម្ពុជា ការ​ដោះស្រាយ​វិវាទ​ការងារ និង​ទីផ្សារ​មូលបត្រ​កម្ពុជា​នោះ​ដែរ ដោយ​សំអាង​ថា ប្រធានបទ​ដែល​ហាម​សរសេរ​ទាំងនោះ​គឺ​និស្សិត​ជំនាន់​មុន​បាន​សរសេរ​រួច​ហើយ។

និស្សិត​មក​ដែល​បាន​បញ្ចប់​ការ​សិក្សា​ផ្នែក​វិទ្យាសាស្ត្រ​នយោបាយ​នៅ​ ប្រទេស​កាដាណា បាន​ថ្លែង​ថា នេះ​ជា​រឿង​មួយ​ចម្លែក​សម្រាប់​នាង។ ហើយ​ថា សម្រាប់​ប្រទេស​កាន់​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​គេ​ពុំ​បាន​បិទ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ សិស្ស​ដោយ​គ្រាន់​តែ​សរសេរ​ប្រធានបទ​ដូច​គ្នា​នោះ​ទេ ពីព្រោះ​គំនិត​នៃ​ការ​សរសេរ និង​ការ​វិភាគ​ផ្សេងៗ​គ្នា និស្សិត​ណា​ចាប់​អារម្មណ៍​លើ​បញ្ហា​អ្វី​ក៏​អាច​សរសេរ​បាន​ដែរ ជៀសវាង​តែ​ការ​លួច​ចម្លង​គ្នា​តែ​ប៉ុណ្ណោះ៕

Royal Coronation in Cambodia

Royal Coronation in Cambodia 

Posted: 30th October 2004

HIS MAJESTY THE NEW KING OF CAMBODIA: NORODOM SIHAMONI

Phnom Penh (C.S.C. – Ly Sovanna and Sam Rany, October 29, 2004)

October 29 has been an exceptional day in the history of the Kingdom of Cambodia since it was the day of the coronation of the new King HIS MAJESTY NORODOM SIHAMONI who succeeds his father NORODOM SIHANOUK, the beloved FATHER of our nation, highly respected by his children, grand-children and great-grand-children.

On the occasion of the Holy Royal Ceremonies that took place this day we observed all the high rank officials from the Cambodian government presided by Prime Minister HUN SEN and followed by the President of the National Assembly Prince NORODOM RANNARITH, the president of the Senate Chea Sim, the opposition leader Sam Rainsy and the government ministries. Ambassadors and representatives from many countries of the world and leaders of the religions present in the Kingdom came to witness the coronation of His Majesty Norodom Sihamoni and to wish him and our country a long life of prosperity and progress.

His Majesty N. Sihamoni said in his first speech as our new King: “From this happy and solemn day on, I shall devote my whole self in body and soul to the service of our people and nation, pursuing the exceptional work accomplished by my august Father. I shall endeavor myself to continue the path of our glorious and ancient past”. The new King continued: “I engage myself with confidence at the service of religion, humanity, education, social assistance and to the well being of every Cambodian and in particular in favor of the rural population of our Kingdom”.

Addressing the international community His Majesty N. Sihamoni said: “I request each of you to continue the efforts you have already accomplished in favour of the Buddhist Faith, in favor of the development of the country and the construction of peace, prosperity and the honor of our country”. At the end of his speech the new King wished that the Kingdom of Cambodia may enjoy solidarity, national union and the benefit of political decisions. To all his beloved compatriots His Majesty wished good health, happiness and prosperity in recompense to the efforts made in their daily lives. The King gave his special greeting to all the Ambassadors and representatives of different nations for their presence and for their love for Cambodia.

Prince N. Ranarith said to reporters that “the first plan the new King has in mind is to visit our whole country. Then he will visit Asian countries”. Prince Ranarith said that after the Roya Ceremony of the Holy Water, ‘Srong Preah Sokunvary’ his was very happy.

Article Source: Catholic Social Communication, Cambodia: Reportes; LY SOVANNA and SAM RANY

Tertiary education’s troubles

Dear editor,

Having read your interesting article “For many, it’s a matter of degrees” (Post, January 3), I would like to express my deep concerns about the quality of education in Cambodian higher education institutions HEIs).

As a Cambodian civil servant who has worked with HEIs for five years, I want to highlight several crucial problems that need to be urgently addressed, as they could aff-ect the quality of education Cambodian students receive, thus putting their academic success and employment opportunities at risk.

The first problem is the constraints on higher-education financing, which is limited by the government’s budget.

According to the World Bank, overall education expenditure accounted for only 1.6 per cent of Cambodia’s gross domestic product last year, and public higher-education expenditure a mere 0.05 per cent of GDP.

The second problem is admission requirements. The entry criteria for institutions of higher learning in Cambodia are not specific and are based on the results of high-school examinations.

The third problem is academic relevance. Public and private HEIs are competing to provide the same subjects – business studies, economics and IT – but what the nat-ion really needs are people who have studied science, mathematics, agriculture and health. Unfortunately, there aren’t enough of them.

The high rate of unemployment among university graduates is partly because many of them lack the skills needed in the labour market.

The fourth problem involves autonomy and academic freedom. Public HEIs remain under the control of a centralised bureaucracy, resulting in serious underfunding and low salaries for staff.

Academic freedom is in its infancy in the our tertiary-  education system because of political influence and a limited academic program.

The final problem is a lack of human resources, teaching quality and research capacity.

The Royal University of Law and Economics and the Royal University of Phnom Penh, both prestigious institutes of learning and members of the ASEAN University Network, have only 16 and seven PhD holders respectively on their staffs, according to the 2011  report of the Ministry of Education, Youth and Sport.

I agree with Mak Ngoy, general director of the higher education directorate at the Ministry of Education, when he says lecturers at public universities earn at least US$100 a month plus between $2 and $3 for each hour of actual teaching, but if their universities offer additional private classes, they can earn more than $500 a month.

But this raises the question of what percentage of teachers actually earn more than $500 a month. Teachers’ incomes depend on their universities’ specialisations and whether their professional skills fit with the needs of the courses they provide.

In Cambodia, the monthly salary for a full-time university lecturer is 55,000 riels (about US$130), which is insufficient to support a family.

Compare that with an academic’s average monthly salary of US$1,182 in China,  US$1,547 in India and US$3,107 in Malaysia.

Low salaries are definitely a problem in Cambodia, even though the government has increased them by 20 per cent every year.

Phnom Penh Post: http://www.phnompenhpost.com/index.php/2012010653809/National-news/tertiary-educations-troubles.html

Sam Rany, PhD candidate
Universiti Sains Malaysia

គុណភាព​អប់រំ​ថ្នាក់​ឧត្តម​សិក្សា​នៅ​កម្ពុជា​ គប្បី​ធ្វើ​ការ​កែទម្រង់​បន្ទាន់!

Educational Quality of Cambodian Higher Education Needs Urgently Reform

Written by Sam Rany January 5, 2012 (Published in the Phnom Penh Post)

លោក កៃ គីមសុង ជាទីរ៉ាប់អាន!

បន្ទាប់​ពី​អាន​អត្ថ​បទ​របស់​លោក ដែល​មាន​ចំណង​ជើង​ថា«For many, it's a matter of degrees» (ថ្ងៃ​ទី ៣ មករា ២០១២) ខ្ញុំ​សូម​សម្តែង​ក្តី​បារម្ភ ចំពោះ​បញ្ហា​គុណភាព​អប់រំ​ក្នុង​គ្រឹះស្ថាន​ឧត្តម​សិក្សា​បច្ចុប្បន្ន​នៅ​ កម្ពុជា។

ក្នុង​ឋានៈ​ជា​មន្រ្តី​រាជការ​ដែល​កំពុង​ធ្វើ​ការ​នៅ​គ្រឹះ​ស្ថាន ឧត្តម​សិក្សា​អស់​រយៈ​៥​ឆ្នាំ ខ្ញុំ​សូម​លើក​ឡើង​ពី​បញ្ហា​សំខាន់​ជា​ច្រើន​ ដែល​ត្រូវ​កែ​ទម្រង់​ជា​បន្ទាន់ ​ដែល​អាច​ប៉ះពាល់​ដល់​គុណភាព​អប់រំ​សម្រាប់​សិស្ស​កម្ពុជា និង​ឱកាស​ទទួល​បាន​ការ​ងារ​។

បញ្ហាទី១ គឺ​ការ​កំហិត​នៃ​ថវិកា​សម្រាប់​ការ​អប់រំ​ថ្នាក់​ឧត្តម​សិក្សា​។ ការ​អប់រំ​ថ្នាក់​ឧត្តម​សិក្សា​ត្រូវ​បាន​កំហិត​ ដោយ​ថវិកា​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​។ ​យោង​តាម​ធនាគារ​ពិភពលោក​(ឆ្នាំ​២០១២) ​ការ​ចំណាយ​សរុប​លើ​ការ​អប់រំ​ជា​ផ្នែក​នៃ​ផលិតផល​ក្នុង​ស្រុក​សរុប​ មាន​តែ ១,៦០% ​ហើយ​ការ​ចំណាយ​លើ​ការ​អប់រំ​ថ្នាក់​ឧត្តម​សិក្សា​របស់​រដ្ឋ​ទទួល​បាន តែ ០,០៥ % ប៉ុណ្ណោះ។​

បញ្ហា​ទី ២ គឺ​លក្ខខណ្ឌ​ចុះ​ឈ្មោះ​សិស្ស​។ លក្ខ​ខណ្ឌ​ចូល​រៀន ក្នុង​គ្រឹះស្ថាន​ឧត្តម​សិក្សា​មិន​មែន​ជា​លក្ខ​ខណ្ឌ​ជាក់​លាក់ ហើយ​ផ្អែក​លើ​លទ្ធផល​នៃ​ការ​ប្រឡង​ទុតិយ​ភូមិ​។
បញ្ហា​ទី ៣ គឺ​សារៈ​សំខាន់​នៃ​កម្ម​វិធី​អប់រំ​។ ​គ្រឹះ​ស្ថាន​ឧត្តម​សិក្សា​រដ្ឋ​ និង​ឯក​ជន​កំពុង​ប្រកួត​ប្រជែង​ផ្តល់​មុខ​វិជ្ជា​ដូច​គ្នា ដូច​ជា​ ក្នុង​មុខវិជ្ជា​ពាណិជ្ជកម្ម សេដ្ឋ​កិច្ច ​និង​បចេ្ចក​វិទ្យា​ព័ត៌មាន ​ចំណែក​ឯ​មុខ​វិជ្ជា​វិទ្យា​សាស្រ្ត ​គណិត​វិទ្យា កសិកម្ម និង​សុខាភិបាល​ ដែល​សេចក្តី​ត្រូវ​ការ​របស់​ជាតិ​ពុំ​មាន​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​គ្រប់​នោះ​ទេ។

ដូច្នេះ អត្រា​គ្មាន​ការងារ​ខ្ពស់​ក្នុង​ចំណោម​សិស្ស​បញ្ចប់​ការ​សិក្សា​ពី​សាកល​ វិទ្យាល័យ គឺ​ដោយ​សារ​កង្វះ​ជំនាញ​ ដែល​ត្រូវ​ការ​ចាំបាច់​លើ​ទីផ្សារ​ការ​ងារ។
​បញ្ហា​ទី ៤ គឺ​ស្វ័យ​ភាព និង​សេរីភាព​អប់រំ​។ គ្រឹះ​ស្ថាន​ឧត្តម​សិក្សា​រដ្ឋ​ នៅ​តែ​ស្ថិត​ក្រោម​ក្រសួង​គ្រប់គ្រង ​ដែល​មាន​បញ្ហា​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដូច​ជា ​គ្មាន​មូលនិធិ​គ្រប់គ្រាន់​និង​ប្រាក់​ខែ​ទាប​។
​សេរីភាព​អប់រំ​នៅ​ក្មេង​ខ្ចី ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​អប់រំ​បច្ចុប្បន្ន ​ដោយ​សារ​ឥទិ្ធពល​នយោបាយ និង​កម្មវិធី​អប់រំ​នៅ​មាន​កម្រិត​។ ​បញ្ហា​ចុង​ក្រោយ​គឺ​កង្វះ​ធនធាន​មនុស្ស​ គុណភាព​ការ​បង្រៀន និង​សមត្ថភាព​ស្រាវជ្រាវ​។ ​ឧទាហរណ៍ៈ សាកលវិទ្យាល័យ​នីតិសាស្រ្ត និង​សេដ្ឋកិច្ច មាន​សាស្រ្តាចារ្យ​ដែល​មាន​សញ្ញាបត្រ​បណ្ឌិត​តែ​១៦​នាក់ ចំណែក​សាកល​វិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ មាន​តែ​៧​នាក់​ប៉ុណ្ណោះ យោង​តាម​របាយការណ៍​របស់​ក្រសួង​អប់រំ យុវជន និង​កីឡា ឆ្នាំ​ ២០១១។

​ខ្ញុំ​យល់​ស្រប​ ជាមួយ​នឹង​លោក ម៉ាក ងុយ ​អគ្គ​នាយក​នៃ​អគ្គ​នាយក​ដ្ឋាន​ឧត្តម​សិក្សា​នៃ​ក្រសួង​អប់រំ ​ដែល​បាន​និយាយ​ថា ​គ្រូ​សាកល​វិទ្យាល័យ​រដ្ឋ​រក​បាន​ចំណូល​យ៉ាង​តិច​ ១០០ ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​ខែ​ បូក​នឹង​ប្រាក់ ២,៣០ ដុល្លារ​សម្រាប់​ការ​បង្រៀន​១​ម៉ោង​ ប្រសិន​បើ​សាកល​វិទ្យាល័យ​ពួក​គេ​ផ្តល់​ថ្នាក់​ឯក​ជន​បន្ថែម គ្រូ​អាច​រក​បាន​ជាង ៥០០​ដុល្លារ ក្នុង​មួយ​ខែ​។ ក្នុង​បរិ​បទ​នេះ យើង​អាច​សួរ​ថា តើ​គ្រូ​ប៉ុន្មាន​ភាគ​រយ​ ដែល​អាច​រក​ប្រាក់​បាន ៥០០ ដុល្លារ​អាមេរិក​ក្នុង​មួយ​ខែ។

​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ប្រាក់​បៀវត្សរ៍​ប្រចាំ​ខែ ព្រម​ជាមួយ​នឹង​ប្រាក់​បៀវត្សរ៍​មូល​ដ្ឋាន ប្រាក់​ឧបត្ថម្ភ​បន្ទាប់​បន្សំ (​ហានិភ័យ​តាម​តំបន់ សុខភាព ​គរុកោសល្យ ​និង​សមាជិក​គ្រួសារ)​សម្រាប់​គ្រូ​សាកល​វិទ្យាល័យ​ពេញ​ម៉ោង ​គឺ ៥៥​ម៉ឺន​រៀល (ប្រហែល​១៣០​ដុល្លារ​អាមេរិក) ​ដែល​មិន​គ្រប់​គ្រាន់​សម្រាប់​ការ​ចំណាយ​ប្រចាំ​ថ្ងៃ​ក្នុង​គ្រួសារ​ឡើយ។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ ​ប្រាក់​ខែ​ជា​មធ្យម​របស់​គ្រូ​នៅ​បណ្តា​ប្រទេស​អាស៊ី​គឺ ១ ១៨២ ដុល្លារ​អាមេរិក​នៅ​ប្រទេស​ចិន ១ ៥៤៧​ ដុល្លារ​អាមេរិក នៅ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា ​៤១១២ ដុល្លារ​អាមេរិក​នៅ​ប្រទេស​ជប៉ុន ៣១០៧ ដុល្លារ​អាមេរិក​នៅ​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី ​និង ២៥៦៨ ដុល្លារ​អាមរិក​ នៅ​ប្រទេស​អូស្រ្តាលី​។ ដូច្នេះ​ប្រាក់​ខែ​ទាប​ជា​បញ្ហា​ចម្រូង​ចម្រាស​នៅ​ក្នុង​សង្គម​កម្ពុជា​ បច្ចុប្បន្ន ​បើ​ទោះ​ជា​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ដំឡើង​ប្រាក់​ខែ ២០% ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​ក៏ដោយ។

​ជា​ទី​បញ្ចប់ ខ្ញុំ​ក៏​សូម​កោត​សរសើរ​ចំពោះ​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​អស់​ពី​សមត្ថភាព​របស់ ​រដ្ឋាភិបាល ​ក្នុង​ការ​លើក​កម្ពស់​គុណភាព​អប់រំ ក្នុង​មួយ​ទសវត្សរ៍​ចុង​ក្រោយ​នេះ​។ ខ្ញុំ​នៅ​តែ​មាន​សុទិដ្ឋិនិយម ចំពោះ​ការ​អភិវឌ្ឍ​នា​ថ្ងៃ​អនាគត សម្រាប់​គ្រឹះ​ស្ថាន​ឧត្តម​សិក្សា​កម្ពុជា ដោយ​សារ​ការ​ប្តេជ្ញា​ខ្ពស់​របស់​រដ្ឋាភិបាល និង​ដៃ​គូ​អភិវឌ្ឍន៍។ ​ខ្ញុំ​កោត​សរសើរ​ ចំពោះ​យន្ត​ការ​ជា​ច្រើន​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ ក្នុង​នោះ មាន​គណៈកម្មាធិការ​វាយ​តម្លៃ​កម្ពុជា ឧត្តម​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ជាតិ​អប់រំ ផែន​ការ​អប់រំ​ជា​យុទ្ធសាស្រ្ត (២០០៩-២០១៣) ​ផែន​ការ​មេ​សម្រាប់​ការ​ស្រាវជ្រាវ​ក្នុង​វិស័យ​អប់រំ ២០១១-១៥ ។
សូម​ទទួល​ការ​រាប់​អាន​អំពី​ខ្ញុំ​!។

សំ រានី បេក្ខ​ជន​ថ្នាក់​បណ្ឌិត​នៅ Universiti Sains Malaysia (USM)​

រដ្ឋាភិបាល​គួរ​រៀន​សូត្រ​បទ​ពិសោធ​នៃ​ការ​បណ្តេញ​ចេញ

លោក​និពន្ធ​នាយក​ជាទី​គោរព​រាប់​អាន!
 
តាម ការ​ពិនិត្យ​សង្កេត​របស់​ខ្ញុំ  មាន​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​ជា​ច្រើន​ បាន​ចុះ​ផ្សាយ​យ៉ាង​ព្រោង​ព្រាត​ ស្ទើរ​តែ​ពេញ​សប្តាហ៍​ទីមួយ​ នៃ​ខែ​មករា​នេះ  អំពី​ហេតុការណ៍​នៃ​ការ​បណ្តេញ​ចេញ​ដោយ​បង្ខំ និង​អំពើ​ហិង្សា​ រវាង​អាជ្ញាធរ​មាន​សមត្ថកិច្ច​កម្ពុជា  និង​អតីត​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​ប្លុក​បុរី​កីឡា​។ ជាពិ​សេស​សារ​ព័ត៌​មាន​ភ្នំពេញ​បុស្តិ៍ ច្បាប់​ចេញ​ផ្សាយ​ថ្ងៃ​ទី ៥ ខែ មករា ឆ្នាំ ២០១២ ក្រោម​ចំណង​ជើង​ថា ( អ្នក​បុរី​កីឡា ២០០ គ្រួសារ​ត្រូវ​បាន​ជម្លៀស​ទៅ​ទីតាំង​ថ្មី ខណៈ​អ្នក​ខ្លះ​ទៀត​នាំ​ចូល​តុលាការ​) និង​ច្បាប់​ចេញ​ផ្សាយ​ថ្ងៃ​ទី ៦ ខែ មករា ឆ្នាំ ២០១២ ក្រោម​ចំណង​ជើងថា (អ្នក​បុរី​កីឡា សុំ​អន្តរាគមន៍​ពី​ទូត​មហា​អំណាច​)។

ក្រោយ​ពី​បាន​អាន​អត្ថបទ​ទាំង​ ពីនេះ​ហើយ ខ្ញុំ​មាន​អារម្មណ៍​អាណិត​អាសូរ​ជា​ពន់ពេក ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​រងគ្រោះ​ទាំង​អស់ រួម​ទាំង​អ្នក​រង​របួស និង​អ្នក​ដែល​ត្រូវ​បាន​តុលាការ​កាត់​ទោស ជា​ពិសេស ​នោះ គឺ​ក្រុម​កុមារា-កុមារី។ ជា​ការ​កត់​សម្គាល់​របស់​ខ្ញុំ​ក្រោយ​ហេតុ​ការណ៍​នេះ  ខ្ញុំ​មាន​ទស្សន​ប្រហាក់​ប្រហែល​នឹង​បញ្ញា​វ័ន្ត​ខ្មែរ  អ្នក​នយោបាយ​ខ្មែរ និង​សង្គម​ស៊ីវិល​ជាតិ​ និង​អន្តរជាតិ​មួយ​ចំនួន ដែល​ពួក​គេ​បាន​សម្តែង​នូវ​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ចំពោះ​ចំណាត់​ការ​របស់​ រដ្ឋាភិបាល ក្នុង​ការ​បណ្តេញ​ចេញ​ដោយ​អំពើ​ហិង្សា​នេះ។

ជា​ការ​ពិត ខ្ញុំ​ទទួល​ស្គាល់​ថា រាល់​ការ​អភិវឌ្ឍ​ទាំង​អស់​នៅ​លើ​ពិភពលោក​យើង​នេះ តែង​តែ​មាន​ផល​ប៉ះ​ពាល់ និង​ការ​ប៉ះ​ទង្គិច​ដោយ​ចៀស​មិន​រួច​រវាង​អាជ្ញាធរ​រដ្ឋាភិបាល និង​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​មូលដ្ឋាន​។ តាម​រយៈ​នយោបាយ ឯកជន​ភាវូបនីយកម្ម ឬ សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​សេរី ប្រទេស​កម្ពុជា បាន​នឹង​កំពុង​តែ​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​យ៉ាង​សកម្ម​ ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍ សំណង់​អគារ​សាធារណៈ ​និង​ឯកជន ព្រម​ទាំង​ហេដ្ឋារចនា​សម្ព័ន្ធ​ជាតិ​ជា​ច្រើន​កន្លែង ពាស​ពេញ​ផ្ទៃ​ប្រទេស​។ នៅ​ក្នុង​បរិបទ​នេះ តើ​រដ្ឋាភិបាល​គួរ​មាន​យន្ត​ការ ឬ​គោល​នយោបាយ​ឈ្នះ ឈ្នះ អ្វី​ខ្លះ ដើម្បី​ផ្តល់​អោយ​តួអង្គ ដែល​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​ក្នុង​អធិករណ៍​នេះ អាច​ទទួល​យក​បាន​ដោយ​ការ​ពេញ​ចិត្ត​ពេញ​ថ្លើម​?

ចម្លើយ ​ចំពោះ​សំណួរ​នេះ​ គឺ​រដ្ឋាភិបាល គួរ​ពិចារណា​ឡើង​វិញ ពី​បទពិសោធ​ដ៏​ជូរ​ចត់​នា​ពេល​អតីត​កាល និង​គួរ​រៀន​សូត្រ​អំពី​បទពិសោធ​ល្អៗ នៃ​បណ្តា​ប្រទេស​ជិត​ខាង​របស់​យើង។ តើ​បទ​ពិសោធ​ជូរចត់​ជា​អ្វី? វា​សំដៅ​ទៅ​លើ​រាល់​សកម្មភាព ឬ​ចំណាត់​ការ​ប្រកប​ដោយ​អំពើ​ហិង្សា​ធ្ងន់ធ្ងរ​ប៉ះពាល់​ដល់​សិទ្ធិ​មនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យ និង​នីតិរដ្ឋ​។ តើ​វា​ផ្តល់​ផល​វិបាក​អ្វីខ្លះ​ដល់​សង្គម​ជាតិ​យើង? វា​បាន​ប៉ះពាល់​យ៉ាង​ដំណំ ដល់​កិត្តិសព្ទ​ជាតិ​យើង​ នៅ​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ​ និង​ផ្តល់​ឱកាស​អោយ​បណ្តា​ប្រទេស​មហា​អំណាច​មួយ​ចំនួន ដាក់​គំនាប ឬ​ជ្រៀត​ជ្រែក​មក​លើ​អធិបតេយ្យ​ភាព​ជាតិ​យើង។ តួ​យ៉ាង តាម​រយៈ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​អន្តរជាតិ​ ធ្វើ​អោយ​សាធារណៈ​មតិ​អន្តរ​ជាតិ វាយតម្លៃ​ពី​ស្ថានភាព​អវិជ្ជាមាន​ទាំង​ឡាយ និង​មាន​ទស្សន​មិន​ល្អ​មក​លើ​កម្ពុជា។ ជាង​នេះ​ទៀត ខ្មែរ​យើង​នៅ​ពេល​ដែល​មាន​វិវាទ​ដោះ​ស្រាយ​ជាមួយ​គ្នា​មិន​ចេញ​លទ្ធផល យើង​តែង​តែ​រត់​ទៅ​រក​កិច្ច​អន្តរាគមន៍​ពី​ជន​បរទេស​ជាក់​ស្តែង​ដូច​ជា អ្នក​បុរី​កីឡា​ជាដើម​។

ទង្វើ​នេះ បាន​ធ្វើ​អោយ​បរទេស​មើល​ងាយ និង​អាច​ធ្វើ​អោយ​ប៉ះពាល់​ដល់​មោទនភាព​របស់​ជាតិ​យើង។ តើ​យើង​គួរ​រៀន​សូត្រ​បទ​ពិសោធ​ពី​បណ្តា​ប្រទេស​ជិត​ខាង​របស់​យើង​អ្វី​ ខ្លះ? ករណី​ដូច​ជា​នៅ​ប្រទេស ម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី និង សិង្ហបុរី មុន​នឹង​រដ្ឋាភិបាល​សម្រេច​បណ្តេញ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ចេញ​ពី​តំបន់​ដែល​ពួក​គេ​ រស់​នៅ ដើម្បី​ធ្វើការ​អភិវឌ្ឍ អ្វី​មួយ គេ​បាន​រៀប​ចំ​ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធ​នៅ​ទីតាំង​ថ្មី​រួច​ជា​ស្រេច ដូច​ជា​សាលា​រៀន​ មន្ទីរ​ពេទ្យ ផ្លូវ​ថ្នល់ ទីអារាម ទឹក ភ្លើង អគារ​រស់​នៅ ដើម្បី​អោយ​ប្រជាជន​ប្តូរ​ទៅ​កាន់​ទីតាំង​ថ្មី​នេះ។ លើស​ពី​នេះ​ទៅ​ទៀត គេ​បាន​ធ្វើ​គោល​នយោបាយ និង​ប៉ះប៉ូវ​សំណង​ផ្លូវ​ច្បាប់​សមស្រប ដល់​ប្រជាជន​របស់​គេ ដើម្បី​ចៀស​វាង​អធិករណ៍ ជាយ​ថាហេតុ​ណា​មួយ​កើត​ឡើង​។ តើ​កម្ពុជា​យើង​អាច​ធ្វើ​បាន​ដែរ​ឬទេ? ចំណុច​សំខាន់​គឺ​ឆន្ទៈ​នយោបាយ។
សរុប​សេក្តី​មក រដ្ឋាភិបាល​ គួរ​តែ​ពិចារណា​ឡើង​វិញ​ ចំពោះ​មេរៀន​ពី​អតីត​កាល និង​ខិតខំ​រិះរក​ដំណោះស្រាយ​នយោបាយ​ឈ្នះៗ ដើម្បី​ផល​ប្រយោជន៍​ជាតិ និង​ប្រជាជន​របស់​ខ្លួន។ ប្រជាជន​កម្ពុជា​បាន​ឆ្លង​កាត់​សោដ​នាដកម្ម​នៃ​ភ្លើង​សង្រ្គាម និង​អស្ថិរភាព​នយោបាយ​អស់​ជាច្រើន​ទសសវត្សរ៍​កន្លង​មក​ហើយ ដូច​នេះ ពួក​គេ​គួរ​តែ​រស់​នៅ​អោយ​បាន​សម​សួន​ថ្លៃថ្នូរ​ ក្នុង​ឋានៈ​ជា​ប្រជាជន​មួយ​ដែល​ធ្លាប់​មាន​អារ្យធម៌​រុងរឿង​នា​សម័យ អង្គរ​ដ៏​បវរ​របស់​យើង។ រដ្ឋាភិបាល​គួរ​តែ​ពិចារណា​ផង​ដែរ​ នូវ​អនុសាសន៍​ល្អ​ៗ ពី​សំណាក់​សង្គម​ស៊ីវិល និង​ឥស្សរជន​នយោបាយ​ផ្សេងៗ។

ខ្ញុំ​មាន​សេចក្តី​សង្ឃឹម​យ៉ាង​មុតមាំ ទៅ​លើ​កម្មវិធី​នយោបាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​។ ខ្ញុំ​ជឿជាក់​ថា ឆ្នាំ​ថ្មី​នេះ រដ្ឋាភិបាល​នឹង​ធ្វើ​កំណែ​ទម្រង់​គោល​នយោបាយ​បន្ថែម​ទៀត ដែល​ផ្តល់​ឧត្តម​ប្រយោជន៍​ដល់​ជាតិ និង​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ទាំង​អស់ ឲ្យ​ស័ក្តិសម​ជា​ប្រទេស​កំពុង​បន្ត​ដំណែង ក្នុង​ឋានៈ​ជា​ប្រធាន​សមាគម​ប្រជា​ជាតិ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍៕​

សូម​លោក​និពន្ធ​នាយក មេត្តា​ទទួល​នូវ​ការ​គោរព​រាប់អាន​អំពី​ខ្ញុំ។
សំ រ៉ានី បេក្ខជន​បណ្ឌិត នៃ​សាកល​វិទ្យាល័យ​វិទ្យាសាស្រ្ត​ម៉ាឡេស៊ី (USM)
http://www.postkhmer.com/index.php?option=com_content&view=article&id=71287:2012-01-09-21-26-29&catid=23:letter-to-editor&Itemid=85